تحصیلات پیش دانشگاهی :
این تحصیلات در کشور بلژیک به طور کلی بر سه دسته است: آموزش ابتدایی، متوسطه و دبیرستان. دوره‌های ابتدایی و متوسطه، شامل آموزش ویژه نظری و عملی با توجه به وضعیت روحی و جسمی کودکان و نوجوانان است. آموزش دبیرستان شامل ۶ سال (از ۱۲ تا ۱۸ سالگی) است که دروس آن در سه سال اول برای همه دانش‌آموزان مشترک است و پس از اتمام آن هر دانش‌آموز میتواند به تحصیل در رشته مورد علاقه خود بپردازد. در این دوره ۴ گونه آموزش وجود دارد.
– آموزش عمومیASO ))، آموزش نظری که مبنای آموزش در دبیرستان است.
– آموزش فنیTSO ))، آموزش دروس عمومی و فنی که پس از پایان این دوره، دانش‌آموزان جذب بازار کار می‌شوند.
– آموزش هنریKSO ))، آموزش عمومی هنر در سطح گسترده.
– آموزش فنی حرفه‌ایBSO ))، آموزش عملی برای نوجوانانی که در صدد کسب مهارت ویژه در کنار آموزش عمومی هستند.
۶ –سال آموزش دبیرستان به سه دسته تقسیم میشود که هر کدام ۲ سال طول می‌کشد.
پس از پایان سومین سال، دانش‌آموز میتواند یکی از رشته‌هایBSO, KSO, TSO, ASO را انتخاب کند و در مرحله سوم به موضوعات خاص مربوط به انتخاب شغل توجه میشود. پس از پایان این مرحله دانش‌آموز موفق به اخذ مدرک دیپلم دبیرستان میشود. در بلژیک، برای ورود به آموزش عالی(HO) گذراندن دوره پیش دانشگاهی(BVL) الزامی است.
تحصیلات دانشگاهی :
آموزش عالی در بلژیک شامل تحصیلات در دانشگاه یا مؤ‌سسات آموزش عالی است.
در مؤ‌سسات آموزش عالی (HOBU) امکان تحصیل در رشته‌های‌گوناگون معماری، بهداشت، موسیقی، نمایش و غیره( وجود دارد. برنامه‌های آموزشی طی یک یا دو دوره انجام میشود. دوره اول آموزش همراه با کار عملی، برای دستیابی به مهارت همراه با علم و دوره دوم به صورت دانشگاهی (آکادمیک) همراه با پژوهش و همکاری با دیگر دانشگاههای داخل یا خارج از کشور است. در حال حاضر حدود ۳۰ مؤ‌سسه آموزش عالی در بلژیک فعالیت دارند.
برای ورود به دانشگاه‌ها ارایه دیپلم دبیرستان بلژیک یا دیپلم دبیرستان کشورهای دیگر که به تأیید وزارت آموزش، تحقیقات و تشکیلات۱ کشور بلژیک رسیده باشد، الزامی است. دانشجویانی که مایل به تحصیل در رشته‌های فنی و مهندسی، پزشکی و دندانپزشکی هستند، باید در امتحان ورودی نیز شرکت کنند. تحصیلات دانشگاهی در بلژیک در حال حاضر شامل ۱۸ رشته تحصیلی با ۸۰ گرایش است.
نظام آموزشی به دو صورت نیم سال و سالانه است. هر سال تحصیلی شامل دو نیم سال ۱۳ هفته‌ای یا یک نظام سالانه ۲۶ هفته‌ای است. کشور بلژیک به دو منطقه فرانسوی زبان و هلندی زبان تقسیم میشود که البته در دانشگاه‌ها نیز تدریس و تحصیل به این دو زبان صورت می‌گیرد.
دوران تحصیلات دانشگاهی به سه دوره تقسیم میشود First, Second and Third Cycle))
دوره‌های تحصیلی :
.۱دوره اول : (First Cycle) که ویژه دروس پایه است و ۲ تا ۳ سال طول می‌کشد. در پایان دوره مدرک Kandidaat (Candidate) اعطا میشود که البته به معنی اتمام تحصیلات نیست و به آن Intermediate Academic Degree گفته میشود.
. ۲دوره دوم(Second Cycle)، که ۲ تا ۴ سال بعد از دوره اول است و در پایان آن مدرک Licentiaat (Licentiate) اعطا میشود. این مدرک در سطحMaster است. شرط ورود به این دوره نیز داشتن مدرکKandidaat است.
.۳ بعداز دوره دوم در بعضی از دانشگاههای بلژیک گذراندن دوره های Advanced Academic Trainigدر یک یا دو سال تحصیلی که فقط کار پژوهشی و گاهی هم درس‌را شامل میشود، بسیار رایج است. در این دوره‌های تخصصی از دانشجو می‌خواهند که در موضوعی خاص عمیقاً پژوهش کنند. این گونه دوره‌ها مخصوص هستند و گاهی در پایان مدارک DEC1،DEC2 یاDEA به دانش‌آموختگان اعطا میشود.
شرط ورود به این دوره‌ها داشتن مدرکLicentiaat است.
. ۴دوره سوم(Third Cycle )، این دوره ۳ تا ۵ سال طول می‌کشد که در پایان آن مدرک Doctor (Ph.D.) اعطا میشود. در این مدت دانشجو پژوهشی گسترده و بسیار تخصصی را همراه استاد مشاور خود انجام می‌دهد. البته در بعضی دانشگاه‌ها شرکت در کلاس‌ها و سمینارها نیز متداول است. نوشتن رساله لازم است و دفاع از آن در یک جلسه عمومی صورت می‌پذیرد.
شرط ورود به دوره داشتن مدرک Licentiaat است و ارایه سوابق تحصیلی، سوابق حرفه‌ای و معرفی استادانی که به خوبی می‌توانند درباره دانشجو و توانایی‌های او نظر دهند الزامی است. سپس شورای دانشگاه با بررسی کلیه مدارک نظر خود را می‌دهد. برای شروع دوره دکترا نیز شرط اساسی، مجوز همین شورای دانشگاه است.
نحوه ارزشیابی مدارک تحصیلی :
. ۱ مدارک Kandidaat (Candidate)و کلیه مدارک و تحصیلات نیمه‌تمام دانشگاهی (آکادمیک) شامل ۲ یا ۳ سال تحصیل، “کاردانی” ارزشیابی میشود.
. ۲ مدارکLicentiaat (licentiate) ” کارشناسی ارشد ” ارزشیابی میشود.
.۳ مدارک ۱DEA , DEC2 , DEC بعد ازLicentiaat (Master) در صورتی که در سطح مدارک Master (کارشناسی ارشد)باشد، “کارشناسی ارشد” ارزشیابی میشود.
.۴مدارک Doctor (Ph.D.)به شرط داشتن کارشناسی ارشد، “دکترا” ارزشیابی میشود.
معرفی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بلژیک :
الف) دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بلژیک، گروه یک )ممتاز)
۲– Vrije Universiteit Brussel (Free University of Brussels)
۳– Katholieke universiteit Brusslel (Catholic University of Brussels)
۴– Rijksuniversiteit te Gent (State University of Ghent)
۵– Faculte Universitaire Des Sciences Agronomiques De Gembloux (Faculty of Agricultural Sciences of Gembloux)
۶– Katholieke Universiteit Leuven (Catholic University of Leuven)
۷– Universite De Liege (State University of Liege)
۸– Limburgs Universitair Centrum (University Center of Limburg)
۹– Fondation Universitaire Luxembourgeoise (Luxembourg University Foundation Arlon)
۱۰– Faculte Universitaire Catholique De Mons (Catholic University Faculty of Mons)
۱۱– Faculte Polytechnique De Mons (polytechnical Faculty of Mons)
۱۲– Universite De Mons – Hainaut (University of Mons- Hainaut)
۱۳– Facultes Universitaires Notre – Dame De La Paix (University of Namur)
۱۴– Facultes Universitaires Saint – Louis (University Faculties Saint – Louis)
۱۵– Universiteit Antwerpen (University of Antwep) (UA)
۱۶– Universite Catholique de Louvaine (Catholic University of Louvain) (UCL)
ب( مراکز آموزش عالی بلژیک گروه دو (خوب) :
۱– Europese Hogeschool Brussel (EHSAL) صرفاً تا مقطع کارشناسی ارشد
۲– Hogeschool Voor Wetenschapen Kunst (De Nayer Institute) صرفاً تا مقطع کارشناسی ارشد
۳– Universitet Hasselt
۴– Vlerick Leuven Gent Management School صرفاً تا مقطع کارشناسی ارشد
۵– Hogeschool ‘Sint-Lukas’ Brussel صرفاً تا مقطع کارشناسی ارشد
۶– کلیه مراکز آموزش عالی که اسامی آنها در گروه یک (ممتاز) نیامده است و مدارک صادره از این گروه به شرط تأیید وزارت آموزش، تحقیقات و تشکیلات( Ministry of Education, Research and Formation) بلژیک قابل ارزشیابی میباشد.
معرفی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نا معتبر در کشور بلژیک :
چنانچه نام دانشگاه یا موسسه ای در فهرست دانشگاه ها و موسسات اعلام شده (اعم از معتبر و غیر معتبر) منعکس نشده باشد، متقاضی می بایست اعتبار آن را از اداره کل امور دانش آموختگان استعلام نماید.
۱– Global Business Academy
۲– IMI
جدول چگونگی ارزشیابی مدارک تحصیلی دانشگاههای بلژیک :
|
مدارک |
شرایط |
ارزشیابی |
|
Kandidaat |
۲یا ۳ سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان |
کاردانی |
|
Licentiaat(Licentiate) |
۵تا۶ سال تحصیل |
کارشناسی ارشد |
|
DEC1DEC2DEA |
بعد از (Master) Licentiaat |
کارشناسی ارشد |
|
Doctor(Ph.D.) |
داشتن کارشناسی ارشد |
دکترا |
منبع : سایت وزارت علوم
میزان شهریه :
با توجه به اینکه دانشگاههای بلژیک بابت ادامه تحصیل شهریه دریافت مینمایند لذامیزان شهریه بر حسب رشتهها و دانشگاه متفاوت میباشد. ولی به طور متوسط میتوان مبلغ ۸۳۵ یورو در سال را تخمین زد.
حق کار :
با توجه به قوانین کشور بلژیک، دانشجویان خارجی در حین تحصیل اجازه کار دارند. بدین ترتیب که در مقطع لیسانس ده ساعت در هفته و در مقطع فوق لیسانس بیست ساعت در هفته به آنها مجوز کار داده میشود. میانگین حقوق این افراد حدودا بین ۸ تا ۱۰ یورو به ازای هر ساعت میباشد که مجموع درآمدهای حاصله از کار دانشجویی میتواند هزینه های زندگی و تحصیل فرد را در یک سال پوشش دهد.
هزینه های زندگی :
هزینه های زندگی در بلژیک برای دانشجویان خارجی به صورت میانگین بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ یورو در ماه می باشد که شامل هزینه های مسکن، غذا، رفت و آمد، بیمه و سایر هزینههایی است که دانشجو ملزم به پرداخت آنها در زمان تحصیل در کشور بلژیک می باشد.
با توجه به این که دولت بلژیک به دانشجویان اجازه کار بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت در هفته را داده است؛ آنها می توانند بابت هر ساعت کار بین بین ۸ تا ۱۰ یورو درآمد داشته و قسمتی از مخارج زندگی خود را پرداخت نمایند. هزینه زندگی در بلژیک حداقل ۵۰۰ یورو در ماه میباشد که بیشترین هزینه را مسکن در بردارد. ذکر این مطلب از اهمیت بالایی برخوردار است که هر فرد که قصد ادامه تحصیل در کشور بلژیک را داشته باشد قبل از رفتن به بلژیک و برای رفتن به سفارت باید نامه ای مبنی بر پشتوانه مالی نشان دهد که مبلغ آن برابر یک سال زندگی در بلژیک است. کسانی که قصد دارند بعد از پایان تحصیل خود در کشور بلژیک مشغول به کار تمام وقت شوند می بایستی به زبانهای رایج در بلژیک (فرانسه، آلمانی، هلندی) مسلط بوده و دورهی تحصیلی خود را به خوبی گذرانده باشند تا بتوانند شغل مناسبی را پیداکنند و در نتیجه بعد از کسب شغل ویزای تحصیلی خود را به ویزای کاری تبدیل کنند.